ضربه مغزی چیست و چه نشانه هایی دارد؟

ضربه مغزی چیست؟

شایع ترین و کم خطرترین آسیب مغزی که بر اثر تکان شدید مغز درون جمجمه اتفاق می افتد را ضربه مغزی می نامند . این آسیب می تواند در اثر ضربه مستقیم و ناگهانی در افراد ایجاد شود . انجام ورزش های گروهی و تماسی، تصادفات رانندگی، صدمات حین کار، سقوط و درگیری فیزیکی بیشترین علل ایجاد ضربه مغزی هستند .

علت و عامل خطر ضربه مغزی:

با توجه به نرمی بافت مغز، و احاطه شدن آن توسط مایع نخاعی در کاسه ای سخت از جنس استخوان به نام جمجمه، زمانی که ضربه ای به سر می خورد، احتمال تکان و حتی در ضربات شدید جابجایی مغز در سر، وجود دارد . این ضربات می توانند آسیب هایی مانند : کبودی، آسیب به رگهای خونی و آسیب به اعصاب را منجر شوند . در نتیجه مغز کارایی خود را از دست داده و امکان اختلال در بینایی، حفظ تعادل، بیهوشی و گیجی را پیش آورد .

برخی موارد خطر ضربه مغزی را افزایش می دهد، از جمله :

سقوط (در کودکان و بزرگسالان) ، ورزشهای فیزیکی گروهی، عدموجود محافظ در ورزش، رانندگی با اتومبیل، دوچرخه سواری ، موتور سیکلت رانی بدون کلاه ایمنی ، احتمال سقوط اشیا و برخورد با سر از ارتفاع و یا سابقه ضربه مغزی قبلی می توانند احتمال خطر را در افراد افزایش دهند . 

علائم ضربه مغزی که باید جدی گرفته شوند :

ضربه مغزی نیز مانند سایر آسیب ها با علایمی همراه است . با این حال تشخیص دقیق آن می تواند مشکل باشد . گاهی از اوقات، حتی با مشاهده شکستگی و یا بریدگی در ناحیه سر نیز نمی توانید ضربه مغزی را ببینید . برخی از عوامل می توانند در همان ثانیه های ابتدایی ضربه مشاهده شوند ولی در عین حال این امکان نیز وجود دارد که برخی از علایم در طولانی مدت ظاهر شوند .

ضربه مغزی نسبتاً شایع است . اما مهم است که علائم ضربه مغزی را بشناسید تا بتوانید اقدامات مناسب را برای درمان آسیب انجام دهید .

برخی از شایع ترین علایم ضربه مغزی عبارتند از :

گیجی یا احساس گیجی

دست و پا چلفتی

لکنت زبان

حالت تهوع یا استفراغ

سردرد

مشکلات تعادلی یا سرگیجه

تاری دید

حساسیت به نور

حساسیت به امواج صوتی

سستی

صدای زنگ در گوش

مشکل در تمرکز

از دست دادن حافظه

خستگی یا خواب آلودگی

از دست دادن هوشیاری

فراموشی مانند تکرار خود

پاسخ آهسته به سوالات

مشکلات خواب

افسردگی

مشکلات چشایی یا بویایی

ضربه مغزی در کودکان :

با توجه به بزرگی کاسه سر در کودکان نسبت به سایر اندامها، احتمال ایجاد ضربه مغزی در هنگام بازی و یا در حالتهای افتادن وغیره ، بیشتر از بزرگسالان است . همچنین با ورود به دوران نوجوانی و افزایش سریع قد و وزن نیز آسیب پذیری در نوجوانان بیشتر از بزرگسالان می باشد .

در هنگام برخورد در ناحیه سر کودکان، والدین یا بزرگترها باید تا 24 ساعت کودک را زیر نظر داشته و از دادن داروهایی مانند آسپرین (که ممکن است باعث خون ریزی شود) به کودک پرهیز کنند و سریعا با یک پزشک متخصص در این مورد مشورت نمایند.

این علائم ضربه مغزی بسیار مهم هستند  :

مشاهده تغییرات رفتاری ( بخصوص در خردسالان )

سردرد

سرگیجه

مشکلات تعادل

ناراحتی معده یا استفراغ

خستگی

حساسیت به نور یا نویز

کندی تفکر

مشکلات حافظه  یا تمرکز

غمگینی

عصبانیت یا هیجان بیشتر از حد معمول

مشکلات خواب

می باشد . یعنی والدین باید توجهشان را بیشتر معطوف به بررسی این موارد ذکر شده کنند تا در صورت مشاهده موارد فوق یا موارد مشابه دیگر، در اسرع وقت کودک را با احتیاط کامل نزد پزشک متخصص برده وتحت معالجه قرار دهند .

خطرات ضربه مغزی در بلند مدت :

ضربه مغزی نوعی آسیب مغزی است که ممکن است در اثر ضربه یا تکان به سر رخ دهد. در حالی که بیشتر افراد در عرض چند هفته پس از ضربه مغزی بهبود می یابند، خطرات طولانی مدتی در ارتباط با این آسیب ها وجود دارد که نباید نادیده گرفته شوند.

یکی از مهم ترین خطرات درازمدت ضربه مغزی، آنسفالوپاتی تروماتیک مزمن (CTE) است. CTE یک بیماری دژنراتیو مغزی است که می تواند علائمی مانند از دست دادن حافظه، سردرگمی، افسردگی و پرخاشگری را ایجاد کند. این ضربه ناشی از ضربه های مکرر سر است، مانند ضربه ای که ورزشکاران در ورزش های تماسی مانند فوتبال و بوکس تجربه می کنند.

تحقیقات همچنین نشان داده است که افرادی که چندین ضربه مغزی را متحمل شده اند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری آلزایمر در سنین بالاتر قرار داشته باشند. این به این دلیل است که ضربه مغزی می تواند به نورون های مغز آسیب برساند و عملکرد طبیعی مغز را مختل کند.

علاوه بر این خطرات شناختی، ضربه مغزی همچنین می تواند منجر به مشکلات فیزیکی مانند سردرد مزمن، سرگیجه و مشکلات تعادل شود. این علائم می تواند انجام کارهای روزمره را برای افراد دشوار کند و ممکن است بر کیفیت زندگی آنها تأثیر بگذارد.

توجه به این نکته ضروری است که همه کسانی که دچار ضربه مغزی می شوند، اثرات طولانی مدتی را تجربه نمی کنند. با این حال، برای افرادی که دچار ضربه مغزی شده اند بسیار مهم است که اقدامات احتیاطی مناسب را انجام دهند و در صورت لزوم به دنبال مراقبت های پزشکی باشند. این شامل استراحت تا زمان فروکش کردن علائم، اجتناب از فعالیت‌هایی است که می‌تواند منجر به آسیب سر دیگری شود و در صورت تداوم علائم، پیگیری با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی.

پیشگیری همچنین در کاهش خطر عوارض دراز مدت ناشی از ضربه مغزی کلیدی است. این شامل پوشیدن وسایل حفاظتی مناسب در حین ورزش یا سایر فعالیت‌هایی است که می‌تواند منجر به آسیب‌دیدگی سر شود و اجتناب از رفتارهای پرخطر مانند رانندگی تحت تأثیر یا شرکت در ورزش‌های تماسی بدون آموزش مناسب.

در نتیجه، در حالی که بیشتر افراد در عرض چند هفته پس از ضربه مغزی بهبود می یابند، خطرات طولانی مدت قابل توجهی در ارتباط با این آسیب ها وجود دارد. برای افرادی که دچار ضربه مغزی شده اند، مهم است که اقدامات احتیاطی لازم را انجام دهند و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنند و همه اقدامات لازم را برای جلوگیری از آسیب به سر در وهله اول انجام دهند. با انجام این کار، می توانیم به کاهش خطر مشکلات شناختی و فیزیکی طولانی مدت مرتبط با ضربه مغزی کمک کنیم.